Dieta na nadciśnienie
22 czerwca, 2022
Dieta w ciąży - jak zdrowo się odżywiać?
9 sierpnia, 2022
Dieta cukrzycowa
To choroba o podłożu autoimmunologicznym przy typie 1 i metabolicznym przy typie 2. Występuje także często i jest powikłaniem pojawiąjącym się u kobiet w ciąży. Co dokładnie oznacza i co będzie pomocne przy leczeniu cukrzycy?
Cukrzyca typu 1
Pochodzenie tego typu cukrzycy niestety nie jest w pełni znane. Przyczyną są czynniki środowiskowe i genetyczne, stąd stwierdzenie, że jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym. Komórki naszego układu odpornościowego traktują własne komórki trzustki, które odpowiedzialne są za produkcję insuliny jako obce i niechciane, w następstwie czego dochodzi do ich zniszczenia. Następstwem jest brak jednego z najważniejszych dla życia hormonów - insuliny. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi prowadzi do hiperglikemii.
W tym przypadku objawy mają bardziej agresywny przebieg i pojawiają się szybciej, niż przy cukrzycy typu 2. Najwięcej zachorowań można odnotować pomiędzy 10. a 12. rokiem życia lub pomiędzy 16. a 19. rokiem życia. Wykryta jest także inna postać cukrzycy typu 1 o nazwie LADA, która uaktywnia się dopiero między 40. a 50. rokiem życia. Konieczne jest podawanie insuliny w formie zastrzyków podskórnych lub za pomocą pompy insulinowej. Zdarza się, że z powodu pojawienia się ostrych objawów konieczna jest hospitalizacja w celu wyrównania poziomu glukozy we krwi.
Jak objawia się cukrzyca typu 1?
- mały apetyt
- przewlekłe zmęczenie
- senność
- nagły spadek masy ciała
- częstsze oddawanie moczu
- suchość skóry, suchość w ustach
- zapach acetonu z ust
- nadmierne uczucie pragnienia
- zimne palce, nawet w upalne dni
Objawy cukrzycy typu 1
Pojawiają się w momencie, gdy zniszczeniu ulega ponad 90 procent komórek odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Można odziedziczyć skłonność co cukrzycy, a także niektóre infekcje wirusowe, np. różyczką mogą przez zmodyfikowanie genów w powierzchni komórek, przyczynić się do ryzyka cukrzycy. Inne czynniki, które zwiększają ryzyko, to : poród powyżej 40 roku życia, wczesne wprowadzenie glutenu do menu, duży stres, brak witaminy D, ekspozycja na działanie toksyn.
Cukrzyca typu 2
Jest najczęściej występującym z typów cukrzycy. Cukrzyca typu 2 dotyka około 80-90% wszystkich diabetyków. Różni się tym od typu 1, że trzustka produkuje insulinę prawidłowo, jednak nadwaga i tkanka tłuszczowa uniemożliwia korzystanie z niej. Początkowo wydzielanie hormonu jest zwiększone, ale z uwagi na toczący się w tkance tłuszczowej trzewnej stan zapalny, czynność trzustki ulega wyczerpaniu. W następstwie powstaje hiperglikemia.
Jednym z powodów cukrzycy typu 2 jest więc otyłość, szczególnie brzuszna - czyli czynnik środowiskowy. Drugą przyczyną może być czynnik genetyczny - upośledzenie wydzielania insuliny. Podwyższony przewlekle poziom cukru we krwi powoduje uszkodzenie różnych narządów, w szczególności objawia się przewlekłą chorobą nerek, oczu, serca i naczyń krwionośnych.
Jakie działania prewencyjne warto podjąć? Nie tylko by uniknąć cukrzycy, ale by mieć zdrowe i długie życie? Regularna aktywność fizyczna i regularne spożywanie posiłków. Przy cukrzycy, dieta cukrzycowa o niskiej zawartości węglowodanów to podstawa. Wybierać należy produkty z niskim indeksem glikemicznym.
Jak objawia się cukrzyca typu 2?
Może rozwijać się nawet latami, nie dając początkowo żadnych odczuwalnych objawów.- suchość w ustach i zwiększone pragnienie
- częste oddawanie moczu
- zmniejszone uczucie sytości
- częste zakażenia
- mrowienia kończyn
- infekcje grzybicze
- senność
Cukrzyca ciążowa
Na wstępie warto zaznaczyć, iż mitem jest, że na cukrzycę ciążową chorują wyłącznie kobiety mające problemy z otyłością. Prawda jest taka, że dotyczyć to może kobiet bardzo aktywnych, a nawet sportsmenek, które naturalnie stosują na co dzień zdrową dietę i dbają o ciało.
U znacznej większości ciężarnych pomaga opanować cukrzycę, dieta cukrzycowa. Nie jest zalecone stosowanie farmakologii i jedynie w niewielu przypadkach podaje się niewielkie dawki insuliny, aplikowane podskórnie.
Większość kobiet po porodzie oddycha z ulgą, gdy parametry po badaniach okazują się prawidłowe. Nie zawsze jednak tak się dzieje i wskazane jest kontrolowanie swoich wyników co pewien czas. Pojawienie się cukrzycy ciążowej może niestety skutkować ryzykiem wystąpienia w przyszłości jednego z dwóch, wyżej opisanych typów schorzenia.
Stężenie glukozy - normy
Prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo powinien mieścić się w zakresie 70-99 mg/dl. Przy stężeniu glukozy 100-125 mg/dl mówi się o nietolerancji glukozy, natomiast od 126 mg/dl rozpoznaje się cukrzycę. W diagnostyce cukrzycy oznacza się również poziom hemoglobiny glikowanej – jeśli wynosi ≥6,5%, stanowi to jedno z kryteriów rozpoznania cukrzycy.
Chorzy nie mogą zapominać o regularnej kontroli glikemii. Urządzenie diagnostyczne, takie jak glukometr bada ilość glukozy we krwi - wykryje nagły spadek cukru, czyli hipoglikemię lub nagły wzrost. Regularne badanie pozwala uniknąć ostre powikłania i ryzyko występowania chorób. Niski indeks glikemiczny wpływa dobrze na utrzymanie poprawnego poziomu cukru w krwi.
Wskazania przy cukrzycy typu 2. Co pomaga przy diecie cukrzycowej?
Rekomendacje postępowania dietetycznego mówią o tym, że redukcja masy ciała ma bezpośredni wpływ na utrzymanie kontroli metabolicznej choroby. Powinniśmy w umiarkowany sposób doprowadzać do utraty masy ciała.
Ważnym elementem oprócz diety cukrzycowej jest wprowadzenie sportu, który zmniejszy insulinooporność i obniży nadmierną masą ciała. Trenujmy to co lubimy, minimum 150 minut w ciągu tygodnia. Umiarkowany wysiłek zwiększy utlenianie glukozy, czego efektem będzie obniżenie jej poziomu.
Dieta cukrzycowa - wskazania
Dieta cukrzycowa jest dość wymagającym wyzwaniem. Nie na wszystko możemy sobie pozwolić, o kilku ważnych kwestiach pamiętać. Zalecenia żywieniowe dla osób chorujących na cukrzycę typu 2, to min. :
- ustalenie jakie jest dzienne zapotrzebowanie kaloryczne i dobrana dieta cukrzycowa pod styl życia
- ustalenie dań i tego ile zawierają węglowodanów
- regularne jedzenie
- wartościowe śniadanie
- unikanie cukru, słodyczy i słodzonych napojów
- wybieranie produktów o niskim IG (więcej informacji poniżej)
Stosowanie się co zaleceń pozwoli na normalizację ciśnienia tętniczego krwi oraz stężenia cholesterolu całkowitego oraz HDL i LDL.
Co jeść na diecie cukrzycowej? Dieta cukrzycowa - jadłospis.
Jakie produkty spożywcze powinny mieć na diecie osoby chore, które muszą stosować dietę cukrzycową? Na pewno pełnowartościowe, pełne składników mineralnych, z niskim IG i zawierające błonnik pokarmowy. Dieta cukrzycowa powinna zawierać węglowodany złożone i tłuszcze na poziomie 30-35% dobowej ilości kalorii. Jednonienasycone kwasy tłuszczowe powinny stanowić 10-15%.
- naturalny nabiał, produkty mleczne oraz przetwory mleczne : jogurt, maślanka, kefir, dobre sery- warzywa oraz nasiona roślin strączkowych
- produkty zbożowe : płatki owsiane, pieczywo razowe, brązowy ryż, makarony pełnoziarniste
- tłuszcze zwierzęce, mięso i ryby : kurczak, indyk, chuda wołowina, cielęcina, większość ryb
- tłuszcze roślinne : olej lniany, oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej z wiesiołka
Produkty przeciwwskazane - dla osób z cukrzycą ich spożycie należy ograniczyć do minimum lub spożywać w umiarkowanych ilościach.
- słodycze z dużą ilością dodatku cukru oraz przetworzone wyroby cukiernicze- alkohol
- napoje słodzone
- produkty pszenne
Czym jest indeks glikemiczny?
IG to wskaźnik określający tempo wzrostu poziomu glukozy we krwi w czasie 120 minut od zjedzenia danego produktu. Im wyższa jest jego wartość w żywności, tym większe jest stężenie cukru w krwi po spożyciu posiłku. W skrócie - jest to szybkość trawienia danego produktu.
Występują 3 typy :- produkty zawierające niski ładunek glikemiczny
- produkty o średnim indeksie glikemicznym
- produkty o wysokim indeksie glikemicznym
Wartość IG jest tak naprawdę istotniejszym parametrem, niż sama kwestia ilości kalorii. Skomponowana dieta cukrzycowa z zastosowaniem produktów o niskim stopniu przetworzenia poskutkuje obniżeniem masy ciała, a także redukcją nadciśnienia tętniczego.
Dieta IG
Jest to niezwykle zdrowy sposób żywienia, który nie ogranicza cennych składników pokarmowych. Istotą jest odpowiedni ładunek glikemiczny, czyli odpowiednia ilość węglowodanów i indeksu glikemicznego.
Mało przetworzona żywność oraz stosowanie błonnika pokarmowego, spowalnia proces wchłaniania cukru do krwi. Ważny jest również sposób gotowania i przyrządzania dań. Pod wpływem różnych temperatur IG danej żywności ulega zmianie. Gotując marchew, ziemniaki, makaron lub kaszę zwiększony zostaje indeks glikemiczny.
Należy zwracać uwagę na stopień dojrzałości owoców, to w jaki sposób została przygotowana potrawa, rodzaj i ilość węglowodanów, skrobi, tłuszczów lub białka.
Produkty o niskim indeksie glikemicznym
Spożycie owoców i świeżych warzyw jest jak najbardziej wskazane przy diecie cukrzycowej. Natomiast owoce suszone powinniśmy stosować ostrożnie, gdyż mają znacznie większy indeks glikemiczny, niż świeże. Diabetycy powinni unikać rodzynek, fig, daktyli oraz suszonych ananasów.
