Co jeść w lipcu? Owoce i warzywa sezonowe
8 lipca, 2024
Dieta na wypadanie włosów - co jeść, gdy włosy wypadają?
22 lipca, 2024
Dieta wątrobowa - czego unikać? Przykładowy jadłospis
Otyłość, złe nawyki żywieniowe, toksyny zawarte w żywności, nadmierne spożywanie alkoholu – to najczęstsze czynniki powodujące choroby wątroby. Uszkodzenie miąższu jednego z najważniejszych organów wchodzących w skład układu pokarmowego skutkuje zaburzeniem jego funkcjonowania. By poprawić kondycję tego narządu, niezmiernie istotna jest zbilansowana dieta pełna witamin, minerałów i antyoksydantów. Jakie produkty zaleca się jeść przy stłuszczeniu i marskości wątroby oraz jak komponować posiłki? Czego unikać na diecie wątrobowej, aby nie obciążać niepotrzebnie tego organu? Sprawdź nasze kompendium wiedzy i dowiedz się, jak wspomóc pracę wątroby oraz zahamować proces włóknienia.
Polecamy: Jogurt skyr - właściwości zdrowotne. Czy skyr jest zdrowy?
Jaką funkcję pełni wątroba w organizmie człowieka? Jakie przemiany w niej zachodzą?
Zanim przedstawimy najważniejsze zasady diety na wątrobę, spróbujemy wyjaśnić podstawowe funkcje tego organu. Ten największy narząd miąższowy organizmu umieszczony w okolicy podżebrowej produkuje wiele ważnych związków wydzielanych do krwi oraz układu pokarmowego. Odpowiada m.in. za wytwarzanie żółci, która jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesu trawienia oraz wchłaniania tłuszczów. Ta płynna wydzielina jest też istotna z punktu widzenia zapewnienia optymalnego pH dla enzymów trzustkowych.
W wątrobie zachodzą również przemiany najważniejszych składników odżywczych: węglowodanów, białek, tłuszczów, witamin oraz minerałów. Ponadto organ ten jest odpowiedzialny za neutralizowanie toksyn oraz za magazynowanie niektórych witamin (w tym m.in. witaminy A, D i B12). Odkładane są w niej także takie substancje jak glikogen (stanowiący zapas dla glukozy), żelazo (niezbędne do prawidłowej pracy układu krwiotwórczego) oraz heparyna (reguluje procesy związane z krzepnięciem krwi).
Choroby wątroby – jakie są najczęstsze przyczyny schorzeń największego gruczołu wchodzącego w skład układu pokarmowego człowieka?
Statystyki wskazują, że z roku na rok w krajach wysokorozwiniętych przybywa osób zmagających się z NALFD. Do rozwoju niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, bo o niej mowa, najczęściej przyczyniają się takie czynniki jak otyłość, zespół metaboliczny, nadciśnienie tętnicze oraz insulinooporność. Objawy tego zaburzenia na początku zwykle są niecharakterystyczne – u chorych może pojawić się uczucie przewlekłego zmęczenia lub uczucie dyskomfortu w okolicy prawego podżebrza. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby może też objawiać się nagłą utratą masy ciała oraz obrzękami.
Do częstych chorób należy też zapalenie wątroby typu B i C. Może ono zostać wywołane nie tylko nieodpowiednim stylem życia i częstym spożywaniem ciężkostrawnych potraw, ale także infekcją wirusem WZW typu A, B lub C. Patogeny te rozprzestrzeniają się głównie przez kontakt z krwią chorego, ale można się nimi zarazić również drogą pokarmową przez zakażoną żywność i wodę. By uniknąć dalszych zmian w obrębie struktury tego narządu i zapobiegać upośledzeniu jego funkcji, niezwykle ważne jest racjonalne odżywianie.
Czym jest i na czym polega dieta wątrobowa? Jakie choroby poza ostrym i przewlekłym zapaleniem wątroby mogą stanowić wskazanie do stosowania diety wątrobowej?
Dieta wątrobowa to potoczna nazwa planu żywieniowego przeznaczonego do stosowania u osób zmagających się z chorobami największego w organizmie gruczołu miąższowego. Jest to dieta łatwostrawna, wysokobiałkowa oraz niskotłuszczowa. Należy jeść przede wszystkim produkty przyrządzone poprzez gotowanie (w wodzie i na parze), duszenie oraz pieczenie w folii. Bardzo ważne jest, by unikać ciężkich, tłustych dań, które niepotrzebnie obciążają wątrobę.
Osobom, u których wykryto zaburzenia wątroby, zaleca się spożywanie produktów bogatych w witaminy z grupy B. Do menu warto włączyć m.in. chude mięso, drób, grube kasze, brązowy ryż, otręby pszenne, pełnoziarnisty makaron, zielone warzywa liściaste, kiełki pszenicy. Bardzo ważne jest także dbanie o zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej poprzez zwiększenie w codziennej diecie pokarmów zasadotwórczych (w tym warzyw i owoców).
Dieta na chorą wątrobę – co jeść, aby szybko zregenerować wątrobę? Jakie produkty można bez obaw jeść na diecie wątrobowej?
Przy niedomagającej wątrobie należy jeść głównie potrawy lekkostrawne, bogate w białko, witaminy i minerały. Celem takiego sposobu odżywiania jest dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, wyrównanie niedoborów pokarmowych oraz zapewnienie wsparcia procesom regeneracji komórek wątrobowych. Dieta przy chorej wątrobie powinna być dietą niskotłuszczową i ewentualnie z ograniczoną ilością błonnika. Posiłki powinny być mniejsze objętościowo i spożywane regularnie co 2-3 godziny.
Przykładowe produkty zalecane na wątrobowej diecie lekkostrawnej:
- chleb typu graham,
- jaja faszerowane przez żółtek,
- odtłuszczone serki ziarniste,
- cielęcina,
- dorsz, pstrąg, mintaj, leszcz, dorada,
- płatki owsiane,
- kasza jaglana,
- pomidory bez skórki,
- sałata,
- ogórki,
- rzodkiewka,
- szparagi,
- rabarbar,
- kabaczek,
- kalafior.
Pacjenci ze stłuszczeniem lub zapaleniem wątroby muszą pamiętać także o odpowiednim nawodnieniu. Zaleca się wypijanie minimum 2 l wody mineralnej niegazowanej, a ograniczenie mocnej kawy, herbaty, kolorowych napojów gazowanych oraz dosładzanych soków owocowych. Na diecie poza wodą można pić kawę zbożową z mlekiem oraz napary ziołowe (np. z ostropestu plamistego).
Zasady diety wątrobowej – czego nie wolno jeść przy chorej wątrobie? Jakich produktów unikać, by nie zakłócić procesu regeneracji tego organu?
Osoby z zaburzeniami pracy wątroby powinny unikać spożywania potraw smażonych na głębokim tłuszczu, grillowanego tłustego mięsa, a także żywności wysokoprzetworzonej, która zawiera duże ilości cukru i nasyconych kwasów tłuszczowych typu trans. Zgodnie z zaleceniami dietetycznymi niewskazana jest też mocna kawa i herbata. W zależności od stopnia zaawansowania choroby należy też unikać czekolady, ciast, tortów oraz lodów. Ponadto zaleca się wykluczenie z jadłospisu sztucznych środków słodzących (np. dietetycznych słodzików). Przy niedomagającej wątrobie nie wolno też spożywać alkoholu i aspiryny – czynniki te mogą bowiem przyczynić się do rozwoju marskości wątroby.
Dieta przy niewłaściwie funkcjonującej wątrobie – przykładowy jadłospis, jaki może być stosowany w profilaktyce i leczeniu chorób wątroby
PONIEDZIAŁEK
Śniadanie płatki owsiane na mleku z brzoskwinią i jabłkiem
Obiad gotowane udka z kurczaka z surówką warzywną
Kolacja sałatka makaronowa z cukinią, pomidorem i oliwą z oliwek
WTOREK
Śniadanie koktajl bananowy
Obiad dorsz pieczony z warzywami
Kolacja jajko sadzone z fasolką szparagową
ŚRODA
Śniadanie pełnoziarniste pieczywo z wędliną z indyka, sałatą i pomidorem
Obiad pierś z kurczaka w sosie jogurtowym z ziołami
Kolacja bakłażan faszerowany pomidorem i chudym mięsem
CZWARTEK
Śniadanie owsianka na bazie jogurtu naturalnego z żurawiną i jabłkiem
Obiad kotlety z cielęciny z surówką warzywną
Kolacja zupa krem z cukinii
PIĄTEK
Śniadanie kanapki z pastą z tuńczyka i ogórka kiszonego
Obiad dorsz na parze z ziemniakami puree i surówką z marchewki
Kolacja tortilla z kurczakiem, pomidorem i szpinakiem
SOBOTA
Śniadanie omlet z chudą szynką i pomidorem
Obiad pulpety z indyka z kaszą gryczaną i surówką
Kolacja kanapki z rzodkiewką i pastą z sera twarogowego i jogurtu naturalnego
NIEDZIELA
Śniadanie owsianka z malinami, morelami i płatkami migdałowymi
Obiad duszona wołowina z surówką z selera i marchwi
Kolacja płatki ryżowe na mleku z borówkami
Zadbaj o swoją wątrobę – zmień styl życia i zasady żywienia, by wspomóc pracę jednego z najważniejszych organów układu trawienia!
W przebiegu chorób wątroby dochodzi do zaburzeń czynności narządu i uszkodzenia jego struktury. U osób z zaburzeniami tego organu bardzo ważne znaczenie ma właściwie skomponowana dieta zawierająca odpowiednie proporcje węglowodanów, białek, witamin i minerałów. W jadłospisie zalecane są surowe warzywa i owoce, grube kasze, drób, ryby, orzechy. Osoby z nadwagą i otyłością powinny eliminować przede wszystkim węglowodany proste. Bardzo ważne jest także ograniczenie spożycia alkoholu. Napojów z procentami należy unikać nie tylko ze względu na wysoką kaloryczność, ale głównie z powodu toksycznego wpływu na wątrobę.
